De laatste minuten tellen..
Ofwel hoe kun je een state of mind positief manipuleren.
“In de catacomben van de sportarena laat Korrel zich in een verlaten gang op een stoel ploffen. Het gevecht om het brons is nooit een gevecht geweest. Binnen een minuut heeft Kirill Denisov hem in de houdgreep. Op de EK eerder dit jaar verloor hij ook al van de Rus in de strijd om het brons. ‘Het sloeg nergens op, dit past niet bij mij’, baalt Korrel. Hij heeft de teleurstelling van de verloren halve finale niet snel genoeg kunnen verwerken.” Interview in Volkskrant 4 september
Uit onderzoek blijkt dat ieder mens een onderscheid kent tussen de narrative-self en de experiencing-self. Ofwel de verhalende-zelf en de ervarende-zelf. Zelf ervaren wil zeggen zelf bewustzijn en is eigenlijk onze interpretatie van het verhaal. Dus zoals hierboven staat, de interpretatie van het eerdere verlies werkte door in de halve finale wedstrijd.
De ervarende-zelf interpreteert in het moment. De verhalende-zelf is continu in de weer, het onthoudt niet alles maar maakt een verhaal van herinneringen. Uit experimenten is gebleken dat de verhalende-zelf geneigd is om het gemiddelde te nemen van de hoogste piek of diepste dal en het laatste moment. De duur van het experiment maakt niets uit.
Om een voorbeeld te geven. En dit komt uit het boek Homo Deus. De vraag voorafgaand aan het onderzoek was ‘hoe een colonoscopie het minst pijnlijk gedaan kan worden. Is dat een kort onderzoek met heftige pijn, of een langer onderzoek met dus langer pijn maar gemiddeld minder pijn omdat er langzamer en zorgvuldiger gewerkt wordt?’
Wat blijkt nu? Je zou denken dat hoe langer het experiment met pijn, hoe groter de gemiddelde pijn ervaring. Het tegendeel is waar.
Patiënten uit de korte test ervaren een gemiddelde pijn van 7,5. De patiënten van de langere test ervaren een gemiddelde pijn van 4,5. Een groot en essentieel verschil dus.
De hoogte van de piek-pijn was zowel bij het korte als het lange experiment even hoog, 8. De korte colonoscopie duurde 8 minuten en eindigde met een pijnniveau 7. Het lange experiment duurde 24 minuten met dezelfde pieken in pijn, alleen vaker, maar met een eind-pijn in de laatste minuut van niveau 1.
Het is een truc die veel gebruikt word, bij dierenartsen die een koekje geven aan een hond aan het einde van een consult met veel injecties. Of een tandartsbezoek door een kind die aan het eind iets leuks krijgt.
Nu kom ik weer terug bij het begin. Dat is dus een les die we ook in de sport goed kunnen gebruiken. Om ervoor te zorgen dat een sporter na een nederlaag of negatieve ervaring toch positief het veld of de mat opgaat is er dus eigenlijk niet meer nodig dan ‘het verhaal positief te eindigen.’ Met beelden of momenten uit wedstrijden en trainingen. Want ondanks de verloren wedstrijd, die natuurlijk wel even besproken wordt, gaat de sporter dan met een hoger positief gemiddeld gevoel de mat op dan wanneer hij de laatste nederlaag in zijn ‘verhalende-zelf’ heeft opgeslagen en via de ervarende-zelf heeft vertaald in een onzekerheid of een achterstand aan het begin van een nieuwe wedstrijd.
Homo Deus, geschreven door Yuval Noah Harari – 2016
